Karbon ayak izi nedir?
Karbon ayak izi tanımına bakarak başlayalım. Çevre ve iklim değişikliğinden bahsederken sıklıkla kullanılan bir tabirdir, ancak her zaman anlaşılmayan bir tabirdir. Dahası, genellikle gerekli bağlamı elde etmek için bilmeniz gereken başka tanımlar da vardır. Aşağıdaki yazıda ele alacağımız karbon ayak izi anlamını ve diğer anahtar terimlerin bazı tanımlarını vurguladık.
Karbon Ayak izi: Bir bireyin, kuruluşun veya ulusun eylemlerinin bir sonucu olarak atmosfere salınan toplam sera gazı miktarının bir ölçüsü. Genellikle ton CO2e (karbon dioksit eşdeğeri) olarak ölçülür.
Sera gazları (SG): Atmosferdeki ısının kaçmasını engelleyen herhangi bir gaz türü. Karbon ayak iziniz ve iklim değişikliği ile ilgili olarak, başlıca bahsedilmesi gereken karbon dioksit, azot oksit ve metandır.
Sera etkisi: Dünya atmosferindeki sera gazlarının güneşten gelen ısıyı yakalama süreci. Bu, gezegeni yaşanabilir kılan doğal bir fenomen olsa da sera gazı emisyonlarımız Dünya'nın doğal olmayan bir hızla ısınmasına neden oluyor.
İklim değişikliği: Küresel veya bölgesel olarak sıcaklık ve hava düzenlerinde uzun vadeli bir değişim modeli. Bu değişiklikler doğal olarak meydana gelse de insan yapımı iklim değişikliği bunların hızını hızla artırıyor.
Küresel ısınma: Sera gazlarının atmosferde birikmesi nedeniyle Dünya'daki ortalama yüzey sıcaklıklarındaki hızlı artış. İklim değişikliğinin sadece bir unsurudur.
Fosil yakıtlar: Yakıldığında karbondioksit ve diğer sera gazlarını üreten doğal kaynaklar. Kömür, petrol ve doğal gaz bunların hepsi örnektir.
Göreceğimiz gibi, bu terimlerin tümü karbon ayak izi fikriyle yakından bağlantılıdır. Dahası, bireyler, kuruluşlar ve uluslar, bu faktörlerin birçoğunun sorumluluğunu almak için üzerine düşeni yapabilirler.
Karbon ayak izimi nasıl azaltabilirim?
Yemek yemek, seyahat etmek, evinizi ısıtmak… Bu faaliyetlerin karbon ayak izi nedir ve nasıl daha iklim dostu seçimler yapabiliriz?
Arabanızı sürdüğünüzde, bir çift spor ayakkabı satın aldığınızda veya bir biftek ızgara yaptığınızda, atmosfere karbondioksit ve diğer sera gazlarının salınımına katkıda bulunursunuz. Bu sizin karbon ayak izinizdir. Birçok ülke, kurum ve şirket emisyonlarını azaltma taahhüdünde bulunurken, AB 2050 yılına kadar “iklim nötr” olma hedefini bile belirlemiştir. Bir birey olarak karbon ayak izinizi de tahmin edebilir ve azaltabilirsiniz. Nasıl olduğunu keşfedin.
Sera gazları, mal ve hizmetlerin üretimi ve tüketimi yoluyla yayılır. Karbon ayak izi, bir faaliyetin, bir kişinin veya bir ülkenin iklim değişikliği üzerindeki etkisini ölçmek için kullanılan bir kavramdır.
Tişörtünüzü, yemeğinizi veya telefonunuzu üretmek için ne kadar karbon salınır? Miktar, üretim ve tüketim tercihlerine bağlı olacaktır. Ulaşım örneğini alırsak, bir araba için 104g ve bir tren için 14g ile karşılaştırıldığında, uçağı kullanmak kilometre başına 285g karbon yayar. Aynı şey yediğiniz et veya balık türü veya satın aldığınız kot pantolon türü için de geçerlidir.
Neden umursamalısın?
Dünyanın yedi milyar insanı, gezegenin kaynaklarının değişen miktarlarını tüketiyor. Birleşmiş Milletler'in tahminlerine göre, küresel nüfus 2050'de 9,7 milyara, 2100'de ise 11 milyarı aşabilir. Artan nüfus, emisyonları artırır ve gezegenin kaynaklarını tüketir.
Artan sera gazı emisyonları küresel ısınmayı doğrudan etkiliyor. Gezegenimiz üzerinde feci etkileri olan iklim değişikliğini hızlandırıyor. Hepimiz günlük hayatımızda iklim dostu seçimler yaparak küresel ısınmayla mücadeleye katkıda bulunabiliriz.
Karbon ayak izinizi nasıl sınırlandırırsınız?
Karbon ayak izinizi anlamak, tüketiminizin çevre üzerindeki etkisini sınırlamanıza yardımcı olabilir. Karbon ayak izinizi tahmin etmenize yardımcı olacak farklı çevrimiçi çözümler vardır.
Küçük değişiklikler uzun vadede büyük bir fark yaratabilir, örneğin ulaşım, yiyecek, giyim, atık vb. gibi. İşte bazı ipuçları:
-Gıda
Yöresel ve mevsimlik ürünler tüketin (kışın çileği unutun)
Et tüketimini, özellikle sığır eti tüketimini sınırlayın
Sürdürülebilir balıkçılıktan balık seçin
Yeniden kullanılabilir alışveriş çantaları getirin ve aşırı plastik ambalajlı ürünlerden kaçının
İsrafı önlemek için yalnızca ihtiyacınız olanı satın aldığınızdan emin olun.
-Giyim
Kıyafetlerinize iyi bakın
Değiştirmeyi, ödünç almayı, kiralamayı veya ikinci el satın almayı deneyin
Sorumlu bir şekilde yapılmış giysiler satın alın, ör. geri dönüştürülmüş malzemeden yapılmış veya eko-etiketli
-Ulaşım
Bisiklete binin veya toplu taşıma kullanın
Ne zaman ve nasıl sürdüğünüz konusunda akıllı olun
Bir sonraki tatiliniz için toplu taşımayı deneyin
-Enerji ve atık
Isıtmayı 1 c° kısın, zaten bir fark yaratacaktır
Kısa duşlar alın
Dişlerinizi fırçalarken veya bulaşıkları temizlerken suyu kapatın
Elektronik cihazınızın fişini çekin ve pil doluyken telefonunuzu şarjda bırakmayın
Gereksiz verileri bulutta saklamayın
“A” etiketli (AB Enerji Etiketi) enerji verimli ürünleri seçin
Atıklarınızı sınırlayın ve geri dönüştürün.
Enge Energy’nin yüksek teknoloji ile üretilen solar enerji ürünlerini kullanın.
Kaynaklar:
Future Learn
Europa
