İklim Değişikliğinin Temelleri Nedir?

Sera gazları Dünya'nın enerji dengesini ve iklimini etkiler

Güneş, Dünya'nın iklimi için birincil enerji kaynağı olarak hizmet eder. Gelen güneş ışığının bir kısmı, özellikle buz ve bulutlar gibi parlak yüzeyler tarafından doğrudan uzaya geri yansıtılır ve geri kalanı yüzey ve atmosfer tarafından emilir. Bu emilen güneş enerjisinin çoğu ısı (uzun dalga veya kızılötesi radyasyon) olarak yeniden yayılır. Atmosfer, sırayla, bir kısmı uzaya kaçan ısıyı emer ve yeniden yayar. Bu gelen ve giden enerji dengesindeki herhangi bir bozulma iklimi etkileyecektir. Örneğin, Güneş'ten gelen enerji çıkışındaki küçük değişiklikler bu dengeyi doğrudan etkileyecektir.

İnsan faaliyetleri sonucu yayılan sera gazları, Dünya'nın enerji dengesini ve dolayısıyla iklimini değiştirir. İnsanlar ayrıca, kara yüzeylerinin doğasını değiştirerek (örneğin, ormanları tarım için temizleyerek) ve atmosferdeki parçacıkların miktarını ve türünü etkileyen kirleticilerin emisyonu yoluyla iklimi etkiler.

Bilim adamları, tüm insan ve doğal faktörler göz önüne alındığında, Dünya'nın iklim dengesinin ısınmaya doğru değiştiğini ve en büyük katkının CO₂'deki artış olduğunu belirlediler.

İnsan faaliyetleri atmosfere sera gazları ekledi

Atmosferdeki karbondioksit, metan ve azot oksit konsantrasyonları, Sanayi Devrimi başladığından bu yana önemli ölçüde arttı. Sanayi öncesi zamanlardan beri, atmosferdeki CO₂ konsantrasyonu %40'ın üzerinde, metan %150'den fazla ve nitröz oksit kabaca %20 arttı. CO₂'deki artışın yarısından fazlası 1970'den beri meydana geldi. Her üç gazdaki artışlar da Dünya'nın ısınmasına katkıda bulunuyor ve en büyük rolü CO₂'deki artış oynuyor.

İklim kayıtları bir ısınma eğilimi gösteriyor

Küresel ortalama yüzey hava sıcaklığı artışını tahmin etmek, kara istasyonları, gemiler ve uydular dahil olmak üzere dünyanın her yerinden milyonlarca ölçümün dikkatli bir şekilde analiz edilmesini gerektirir.

Isınma eğilimiyle ilişkili diğer birçok etki son yıllarda belirgin hale geldi. Arktik yaz deniz buzu örtüsü önemli ölçüde küçüldü. Okyanusun ısı içeriği arttı.

Birçok karmaşık süreç iklimimizi şekillendiriyor

Sadece CO₂'nin emdiği ve yaydığı enerji miktarının fiziğine dayanarak, endüstriyel öncesi seviyelerden (yaklaşık 560 ppm'ye kadar) atmosferik CO₂ konsantrasyonunun iki katına çıkması, kendi başına yaklaşık 1 °C'lik bir küresel ortalama sıcaklık artışına neden olacaktır.). Ancak genel iklim sisteminde işler daha karmaşıktır; ısınma, ilk ısınmayı artıran veya azaltan başka etkilere (geri bildirimlere) yol açar.

İnsan faaliyetleri iklimi değiştiriyor

Tüm verilerin ve kanıtların titiz analizi, son 50 yılda gözlemlenen küresel ısınmanın çoğunun doğal nedenlerle açıklanamayacağını ve bunun yerine insan faaliyetlerinin etkisi için önemli bir rol gerektirdiğini göstermektedir. Bilim adamları, iklim üzerindeki insan etkisini ayırt etmek için, sıcaklığı, yağışı ve iklimin diğer yönlerini yerelden küresel ölçeğe, günlerden on yıllara ve daha uzun zaman ölçeklerinde etkileyen birçok doğal varyasyonu göz önünde bulundurmalıdır.

İklim gelecekte nasıl değişecek?

Bilim adamları, Dünya'nın iklim sisteminin gözlemlerinde, teorisinde ve modellenmesinde büyük ilerlemeler kaydettiler ve bu ilerlemeler, gelecekteki iklim değişikliğini artan bir güvenle tahmin etmelerini sağladı. Bununla birlikte, birkaç önemli konu, küresel veya bölgesel sıcaklık eğilimlerinin on yıldan on yıl sonra geleceğe nasıl evirileceğine dair kesin tahminler vermeyi imkânsız kılıyor.

İlk olarak, küresel ekonominin nasıl geliştiği ve toplumun enerji üretim ve tüketiminin önümüzdeki yıllarda nasıl değişeceği gibi faktörlere bağlı olduğundan, insan faaliyetlerinin ne kadar CO₂ yayacağını tahmin edemeyiz.

İkinci olarak, iklim geri bildirimlerinin nasıl işlediğinin karmaşıklığına ilişkin mevcut anlayışla, belirli bir CO₂ emisyonu senaryosu için bile bir dizi olası sonuç vardır.

Son olarak, yaklaşık on yıllık zaman dilimlerinde, doğal değişkenlik, sıcaklıktaki temel bir eğilimin etkilerini değiştirebilir. Birlikte ele alındığında, tüm model projeksiyonları, Dünya'nın önümüzdeki birkaç on yıldan yüzyıllara kadar önemli ölçüde daha fazla ısınmaya devam edeceğini gösteriyor.

Türkiye, yaşanan olumsuz gelişmelerin önlenmesi ve meydana gelen zararın telafisi, gelecek nesillere temiz bir çevre teslim edilmesini teminen, kalkınma hedeflerine halel getirmeyecek çalışma ve düzenlemeleri yapmakta, ikili iş birliğini geliştirmekte, bölgesel ve uluslararası çalışmalara etkin katılım sağlamaktadır.